Chorwacja Przewodnik

Stolica: Zagrzeb

Ustrój polityczny

Chorwacja jest wielopartyjną republiką parlamentarną na podstawie konstytucji z 1990 roku (zmodyfikowanej w 1999 i 2001 roku), z silną pozycją parlamentu.

Mimo, że wśród Słowian, Chorwaci cieszą się najstarszą tradycją państwowości to Republika Chorwacji jest jednym z najmłodszych państw europejskich. Jej konstytucja została uchwalona 22 grudnia 1990 r., a uznana została, jako samodzielne państwo przez międzynarodową wspólnotę, 15 stycznia 1992 r. System prawa został przystosowany do współczesnego ustawodawstwa europejskiego. Chorwacja stała się krajem demokracji parlamentarnej, którego system polityczny opiera się na uznawaniu praw człowieka, rządach prawa, równoprawności narodowej, nienaruszalności własności osobistej, sprawiedliwości socjalnej i wielopartyjności.

W Chorwacji jest system partyjny 18 związkowy. Do najbardziej liczących się partii politycznych należą Chorwacka Wspólnota Demokratyczna, Chorwacka Partia Socjalliberalna, Partia Socjaldemokratyczna oraz Partia Prawa.

Kraj dzieli się pod względem administracyjnym na 21 województw (okręgów) – żupaniji.

Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat, z prawem powoływania rządu, łącznie z premierem – szefem rządu.

Chorwacki model demokracji parlamentarnej opiera się na podziale władzy.

Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu – Chorwackiego Zgromadzenia Narodowego (Saboru) – złożonego z różnej liczby członków (w zależności od ilości głosujących), wahającej się jednak od 100 do 160 deputowanych.

Władzę wykonawczą sprawuje rząd na czele którego stoi premier.

Gospodarka

Gospodarka Chorwacji bazuje przede wszystkim na usługach oraz w mniejszym stopniu na lekkim przemyśle. W okresie letnim również turystyka staje się znaczącym źródłem przychodów państwa. Szacowany dochód PKB na jednego mieszkańca z zachowaniem parytety siły nabywczej w 2005 roku wyniósł 12 158 $, co stanowło 45,2% średniego dochodu w Unii Europejskiej, w tym samym roku.

Chorwacja jest krajem post-komunistycznym, przed rozpadem Jugosławii była drugą, po Słowenii, republiką pod względem rozwoju gospodarczego i poziomu życia mieszkańców. W późnych latach 80. rozpoczął się proces ekonomicznej transformacji i przestawienia gospodarki centralnie planowanej na wolno-rynkową. Na początku procesu transformacji pozycja gospodarki chorwackiej, ze względu na jej wysoki poziom w stosunku do innych państw post-komunistycznych, była uprzywilejowana. Gospodarka kraju poważnie ucierpiała na skutek likwidacji przemysłu ciężkiego i znacznych zniszczeń wojennych, poważnym problemem była również utrata wolnego dostępu do rynków państw byłej Jugosławii.

Rolnictwo

Rolnictwo chorwackie jest stosunkowo dobrze rozwinięte, znajduje w nim zatrudnienie 2,7% ludności zawodowo czynnej, wytwarzając aż 8,2% krajowego PKB. Prawie 57% terytorium Chorwacji zajmują grunty orne, łąki i pastwiska. Daje to przeciętny wskaźnik 0,67 ha użytków rolnych na 1 mieszkańca. Najlepsze warunki dla rozwoju rolnictwa posiada Sławonia oraz Chorwacja właściwa. Produkuje się tam głównie pszenicę, kukurydzę, buraki cukrowe, słonecznik, len, konopie, tytoń a także drzewa owocowe (śliwa). Prawie w całej Chorwacji popularna jest uprawa winorośli, przy czym najwyżej cenione są wina dalmackie. W Dalmacji i Istrii rozwija się również uprawa oliwek, figowców i drzew cytrusowych. Na obszarach nizinnych hoduje się bydło, trzodę chlewną i drób, w Górach Dynarskich także owce, kozy, osły i muły. Na wybrzeżu rozwija się rybołówstwo i przetwórstwo rybne, głównie sardynki i tuńczyki, u wybrzeży Półwyspu Istria ma miejsce hodowla ostryg. Poważne znaczenie gospodarcze ma eksploatacja lasów które zajmują ponad 1/3 powierzchni kraju.

Przemysł

Główną rolę w gospodarce Chorwacji odgrywa przemysł przetwórczy o zróżnicowanej strukturze gałęziowej, do najważniejszych gałęzi należą: hutnictwo żelaza (huta w Sisak) i aluminium (huty w Lozovac i Razine), przemysł stoczniowy, (skupiony w dużych portach morskich jak Rijeka, Split i Pula), oraz chemiczny i petrochemiczny (włókna sztuczne, farmaceutyki, nawozy sztuczne, środki czystości i kosmetyki), skupiony w miastach Sisak, Osijek i Split. Duże znaczenie ma także przemysł maszynowy (m.in. fabryki obrabiarek w Zagrzebiu, maszyn rolniczych w Osijek i urządzeń energetycznych w Karlovac), elektrotechniczny, cementowy (Split, płw. Istria). Przemysł włókienniczy (tekstylny i odzieżowy), skórzany i obuwniczy, ulokowany w centralnej części kraju, w Karlovacu, Zagrzebiu i Osijeku. Przemysł spożywczy, głównie winiarski, mięsny oraz przetwórstwa owocowo-warzywnego. W Zagrzebiu ponadto skupia się przemysł poligraficzny, elektroniczny i farmaceutyczny. Niezwykle istotne dla gospodarki chorwackiej jest wybrzeże Dalmacji. Rijeka odgrywa znaczącą rolę jako port tranzytowy dla towarów z Austrii i Węgier, zyskała również poważne znaczenie w świecie jako stocznia. Split, duży port morski a także centrum produkcji tworzyw sztucznych.

Produkcja energii elektrycznej jest w znacznym stopniu oparta na wyzyskiwaniu hydroenergetycznych zasobów rzek górskich (m.in. kaskadowe hydroelektrownie na rzekach Cetina i Krka). W latach 70. wybudowano we współpracy z Słowenią elektrownię atomową w Krško, znajdującą się na terytorium Słowenii, około 20 km od granicy.

Kraj posiada niewielkie własne zasoby surowcowe, stosunkowo duże pokłady boksytów (duże pokłady boksytów występujące na półwyspie Istria i w Dalmacji dały podstawę rozwoju hutnictwa aluminium z centrum w Šibeniku), mniejsze miedzi, węgla brunatnego oraz złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, nadto nieznaczne złoża manganu, cynku i ołowiu, azbestu oraz węgla kamiennego. Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego odkryte w 1960 roku w pełni zaspokajają wewnętrzne potrzeby kraju, czyniąc Chorwację samowystarczalną pod względem energetycznym.

Turystyka

Do 1990 roku, kiedy to rozpadła się Jugosławia, ten dział gospodarki przynosił największą część dewizowych dochodów państwa. Turystyka skupiała się głównie na wybrzeżu dalmatyńskim i w Istrii, znajdowały się tam liczne uzdrowiska i kąpieliska morskie. Wewnątrz kraju ruch był relatywnie niewielki. Konflikty zbrojne związane z rozpadem Jugosławii znacznie ograniczyły ruch turystyczny. Wojna domowa zdewastowała dużą część infrastruktury turystycznej, także zabytkowe miasta jak Pula, Split czy Dubrownik, pełne atrakcji turystycznych, uległy poważnym zniszczeniom. Od 1997 roku przemysł turystyczny jest powoli odbudowywany, a sama Chorwacja staje się coraz bardziej popularnym celem przyjazdów wśród turystów. Obecnie turystyka jest znów ważnym i dochodowym działem gospodarki.

źródło: wikipedia.org

Przydatne informacje

NA GRANICY

* Możesz przebywać w Chorwacji bez wizy do 90 dni.

* Przy wjeździe nie ma szczególnych wymogów dotyczących okresu ważności paszportu, jednakże nie może być on krótszy niż dozwolony okres pobytu.

* Możesz wwozić do Chorwacji bez opłat celnych przedmioty niezbędne na czas podróży bądź wypoczynku turystycznego, a także rzeczy niemające przeznaczenia handlowego.

* Zwolnione z cła są rzeczy użytku osobistego, 200 szt. papierosów, jedna butelka alkoholu, 1 kg kawy lub herbaty na osobę. Sprzęt techniczny oraz do użytku zawodowego (kamera, odbiornik TV i radiowy, magnetofon) powinien być zgłoszony przy wjeździe. Łodzie i jachty na własny użytek można wwozić za okazaniem dowodu własności. Nie podlegają one zgłoszeniu na granicy. Od posiadaczy łodzi bez napędu i kajaków o długości do 3 m nie jest wymagana licencja żeglarska.

* Dla zwierząt konieczne jest zaświadczenie weterynaryjne.

Oto ilości towarów, jakie możesz wywieźć legalnie, bez opłacania cła, do Polski:

Wyroby tytoniowe: 250 papierosów lub 50 cygar, lub 250 g tytoniu, lub każdy z tych towarów w odpowiednich proporcjach.

Alkohol i napoje alkoholowe: 1 litr wysoko procentowego alkoholu powyżej 22% obj. lub 2 litry wyrobów winiarskich lub 5 litrów piwa.

Inne towary: rzeczy zwyczajowo traktowane jako upominki do wartości całkowitej 175 Euro (osoby powyżej 18l.) – w tym wyroby spirytusowe oraz napoje alkoholowe inne niż wyroby winiarskie i piwo – nie więcej niż 1 l, piwa – nie więcej niż 2 l, wyrobów tytoniowych – nie więcej niż 100 sztuk papierosów albo nie więcej niż 25 sztuk cygar, albo do 100 g tytoniu; do 90 E (osoby poniżej 18 l.) – z pominięciem napojów alkoholowych.

BEZPIECZEŃSTWO

* Zagrożenie przestępczością należy ocenić jako stosunkowo niewielkie (dość rzadkie są kradzieże samochodów, napady rabunkowe w miejscach publicznych itp.)

* Unikaj natomiast pozostawiania dokumentów oraz rzeczy wartościowych w hotelach i na kempingach oraz dokumentów w kwaterach prywatnych. Chorwacja nie jest stroną międzynarodowej konwencji o odpowiedzialności hoteli za rzeczy wniesione.

ZDROWIE

* Bezpłatna opieka medyczna przysługuje turystom z Polski w ograniczonym zakresie – tylko w nagłej sytuacji, jako pierwsza niezbędna pomoc (wypadek, zasłabnięcie). Chcąc skorzystać z bezpłatnej pomocy, musisz okazać polski paszport oraz potwierdzić ubezpieczenie.

* W Chorwacji, niebędącej w UE, nie są honorowane formularze serii E-100.

* Standardowa prywatna wizyta lekarska kosztuje od 16 do 20 USD. Koszt doby w szpitalu wynosi ok. 50 USD (bez kosztów operacji oraz leków).

* Apteki czynne są w godz. 8.00-19.00 w dni robocze oraz do godz. 14 w soboty; w większych miastach dyżurne apteki czynne są całą dobę.

* Do mycia zębów można używać wody z wodociągu. Według oficjalnych danych woda ta nadaje się również do picia, ale temu, kto chce mieć absolutną pewność, co do czystości wody, polecamy wodę mineralną (do kupienia w każdym barze hotelowym).

* Wskazane jest ubezpieczenie w razie choroby lub nieszczęśliwego wypadku (NW) oraz ubezpieczenie komunikacyjne autocasco (AC).

PRZYDATNE INFORMACJE

* Chorwacja honoruje polskie prawo jazdy.

* W Chorwacji obowiązuje zakaz prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu (zero promila)!

* Obowiązuje nakaz zapinania pasów na wszystkich siedzeniach zajętych przez kierowcę i podróżnych.

* Dopuszczalna prędkość na drogach publicznych: na autostradach – do 130 km/godz.; na drogach szybkiego ruchu – do 110 km/godz.; na pozostałych drogach – do 90 km/godz.; w miejscach zabudowanych – do 50 km/godz.; dla pojazdu holującego drugi pojazd – do 40 km/godz.

* Istnieje obowiązek prowadzenia pojazdów z włączonymi światłami mijania przez cały rok (kara ok. 40 EUR).

* Obowiązuje zakaz korzystania podczas jazdy z telefonu komórkowego.

* Nie ma ograniczeń co do ilości wwożonych dewiz. Cudzoziemcy mogą realizować płatności także za pomocą karty kredytowej: American Express, Diners Club, Eurocard (MasterCard i VISA) – inne nie są honorowane – oraz czeków podróżnych wszystkich znanych banków światowych i agencji turystycznych. Euroczeki oraz czeki bankowe muszą być wymienione w chorwackich bankach na kuny. Zagraniczne waluty można wymieniać na kuny w kantorach, bankach i na poczcie, a także w upoważnionych agencjach turystycznych i hotelach. Wszystkie te miejsca są oznaczone w języku chorwackim (Mjenjačnica). Niewykorzystane kuny można ponownie wymienić na jedną z walut zagranicznych. Warunkiem jest przedłożenie zaświadczenia (Obračun otkupa) o dokonanej wcześniej wymianie tych dewiz na HRK.

* Banki czynne są w dni robocze w godz. 7.00-19.00, w soboty do godz. 13. Banki dyżurne w większych miastach czynne są też w niedzielę.

* Sklepy czynne są w godz. 8.00-20.00 w dni robocze lub do godz. 14.00-15.00 w soboty; niektóre sklepy czynne są tylko w godz. 8.00-12.00 i 16.00-20.00; wiele sklepów pracuje też w niedziele, szczególnie latem; w większych miastach także całą dobę. Urzędy i biura czynne są w godz. 8.00-16.00 od poniedziałku do piątku.

* Chorwackie Radio w programie I podaje wiadomości w języku angielskim codziennie w godz. 8.03, 14.03, 20.03 oraz w niedzielę o 9.03. Chorwackie Radio w programie II podaje latem wiadomości co godzinę o sytuacji na drogach w języku angielskim, niemieckim oraz włoskim.

* Jedną ze starych, dobrych tradycji w Chorwacji jest kino na świeżym powietrzu. Filmy pokazywane są najczęściej w wersji oryginalnej z napisami w języku chorwackim. Seanse rozpoczynają się zwykle po zapadnięciu zmroku.

POMOC KONSULARNA